EĞİTİM-SEN Mersin şubesi okullarda Kürtçe Seçmeli Dersin seçilmesi ve öğrencilerin deşvik edilmesi için broşürler hazırlayarak Öğretmenlere çağrıda bulundu.

Hazırlanan broşürlerde, Öğretmenlerin dersler hakkında yeterince bilgi sahibi olmadığı hatırlatılarak, dersleri talep etme, dersler hakkında bilgi alma konusunda bilgilendirme yaptı.

EĞİTİM-SEN’in hazırladığı bilgilendirme broşürlerinde şu ifadelere yer verildi:

Sevgili Öğretmen Arkadaşım,

2012-2013 Eğitim ve Öğretim yılı itibariyle Yaşayan Diller ve Lehçeler Dersi adı altında ortaokul 5. Sınıftan itibaren vatandaşlarımıza kendi ana dillerinde haftada iki saat öğrenim hakkı tanındı. Maalesef biz eğitimciler de dahil olmak üzere kamuoyu bu dersler hakkında yeterince bilgi sahibi değil, işte bu yüzden şu an okuduğun broşürü hazırlama ihtiyacı duyduk. Öncelikle bilmen gereken bu derslerin MEB 12668 sayı ve2012/37 no’lu Seçmeli Dersler Genelgesi’yle yasal hale geldiğidir. Yani bu dersleri talep etmek ve dersler hakkında bilgi almak ya da bilgi vermek herhangi bir suç teşkil etmemektedir.

Sevgili Öğretmen Arkadaşım,

Ortaokullarda Aralık ve Ocak ayı dönemlerinde okul idareleri, kendi okullarının ihtiyaçlarına uygun olarak MEB’in belirlediği derslerden haftada toplam 6 saat seçmeli ders seçmektedirler. Bu derslerin arasında haftada iki saat verilmek üzere Yaşayan Diller ve Lehçeler dersleri de bulunmaktadır. Genel temayül şu şekilde olmaktadır: Okul idareleri, öğrenci ve velilere kendileri tarafından belirlenen derslerin olduğu standart bir dilekçe  vermekte ve sınıf rehber öğretmenleri tarafından öğrencilere velilerinin imzalaması için verilmektedir. Velilerimizin birçoğu süreç hakkında bilgi sahibi olmadığından hiçbir sorgulama yapmadan dilekçeyi imzalamakta ve sınıf rehber öğretmenine teslim etmektedir. Burada biz öğretmenlere özellikle sınıf rehber öğretmenlerine düşen ilk görev yönetmelikte belirtilen 6. maddeye dikkat çekmek ve üzerimize düşeni yapmaktır:

Seçmeli Ders Yönetmeliği’nin 6. maddesi şu ifadeleri içermektedir: 

Yaşayan Diller ve Lehçeler (5, 6, 7. 7 ve 8. sınıflar) dersi kapsamında okutulan;

- Adığece (Kiril Alfabesine göre),

- Adığece (Latin Alfabesine göre),

- Abazaca,

- Kurmancca,

- Zazaca,

- Lazca,

- Gürcüce,

- Boşnakça,

- Arnavutça

dersleri ilgi (a) ve (b) Çizelge'lerde açık bir şekilde yer almadığından öğrencilerimiz ve velilerimize söz konusu derslere yönelik bilgilendirme yapılacaktır. (EK-1)

Burada yapmamız gereken ilk iş, velilerimizi ve öğrencilerimizi bu konuda bilgilendirmek olmalıdır. Bu bilgilendirmenin dozu diğer seçmeli dersler kadar olmalıdır. Amaç velileri özellikle bir yere kanalize etmek değil kendilerine tanınan haklar konusunda şeffaf ve tutarlı bilgiler vermektir. Seçme işi tamamen velinin kendi özgür iradesiyle olacaktır.

Peki hangi bilgileri vereceğiz?

1. Ortaokullarda Seçmeli Dersler listesinin içinde Yaşayan Diller ve Lehçeler derslerinin olduğunu söyleyeceğiz. Bulunduğumuz yörede Türkçe dışında kullanılan diğer dillerin adını vereceğiz. Örneğin Mersin’de isek Seçmeli Kurmancca ve Seçmeli Zazaca derslerinin olduğunu vurgulayacağız. Karadeniz’de isek Seçmeli Lazca derslerinden bahsedeceğiz.

2. Bir sınıfta en az on öğrencinin bu dersleri seçmesinin yeterli olduğunu söyleyeceğiz. Okul idaresinin bu 10 öğrenci için kanunen öğretmen ve sınıf tedarikinde bulunması gerektiğini söyleyeceğiz.

3. Kendilerine verilen Seçmeli Dersler dilekçesinin resmî bir evrak olduğunu, bu evrakta resmî olarak yer alan dersler içinde Yaşayan Diller ve Lehçeler derslerinin de olduğunu hatırlatacağız. Bu dersleri işaretlediğinde herhangi bir yaptırımla karşılaşmayacağını, bu işlemin kanuni olduğunu özellikle hatırlatacağız. Gerekirse veli ve öğrencilerimize örnek Seçmeli Dersler dilekçesini  göstereceğiz.(EK-2)

4. Eba üzerinden bu dersler için basılmış kitapların PDF’ye dönüştürülmüş hâlini veli ve öğrencilere göstereceğiz. Devletin bu dersler için kitap bastırdığını anlatmalıyız. Burada amaç, velilere güvenli bir alanda olduklarını hissettirmek olacaktır.

5. Bu derslerin MEB tarafından öğrencinin kendi okulunda verileceğini özellikle hatırlatacağız. Bu derslerin ya kendi okullarında o dili bilen bir öğretmen tarafından verileceğini ya da yine MEB’de öğretmen olmak koşuluyla sertifikalı başka bir öğretmen tarafından verileceği söylenmelidir.

6. Ortakul 5.sınıf seçmeli ders dilekçeleri 4.sınıf öğretmenleri tarafından verilmektedir. Öğrencinin henüz hangi ortaokula gideceği belli olmadığından 5. Sınıflarda bu dersleri seçme işi akamete uğramaktadır. 8.sınıf öğrencileri de LGS sınavına hazırlandığı için bu öğrencilerin ve velilerinin bu konuda isteksiz olacaklarını varsaymamız gerekmektedir. Burada hedef sınıfların, özellikle 6 ve 7.sınıflar olması gerektiğinin altını çizelim. Bu dersler, bir yıl öncesinden seçildiği için hedef sınıflarımız 5 ve 6.sınıflar olacaktır.

Karşılaşabilecek Sorunlar, Direnç Noktaları, Olası Çözümler

1. Seçmeli Ders Yönetmeliği’nin açık uçlu olduğunu söyleyelim. Her sınıf düzeyinde en az on öğrencinin seçeceği farklı dersler için nasıl sınıf ve öğretmen temin edileceği hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Dolayısıyla bütün iş ve işlemlerin okul idarelerine bırakıldığı anlaşılmaktadır. Buradaki en büyük zorluk okul idarelerinin mevcut durumlarını-sınıf yetersizliği, norm kadro, öğretmen bulmakta zorluk vb.- öne sürerek bu dersleri vermek konusundaki genel isteksizliği olacaktır.

2. Seçmeli derslerin seçiminde okul yönetimlerinin büyük bir ağırlığı bulunmaktadır. Okul idarelerinin bu konuda bilgilendirilmesi, ikna edilmeleri önem arz etmektedir.

3. Seçmeli dersler konusundaki girişimlerin siyasetle bir tutulması riski bulunmaktadır. Bu anlamda yapılacak tartışmalarda, savunulacak hukuk;  siyasi bir çizgiye, herhangi bir parti görüşüne dayanmamalıdır. Tartışma, Seçmeli Dersler Yönetmeliği’nin belirttiği hususlar dışına taşmamalıdır. Talepler, devletin vatandaşlarına tanıdığı hakkın kullandırılması şeklinde olmalıdır. Bu konuda ayrım gözetilmemeli ve gerektiğinde ilgili herkesten yardım alınmalıdır.

4. Seçmeli Yaşayan Diller ve Lehçeler derslerinde öğretilecek dillerin, Türkçeye rakip dillermiş gibi algılanma olasılığı bulunmaktadır. Bu dillerin Türkçeyle beraber yaşayan dost ve kardeş diller olduğu anlatılmalıdır.

5. Veliler ve öğrenciler ana dil eğitiminin kendilerine ne kazandıracağı konusunda tereddütler yaşamaktadır. Bu diğer seçmeli dersler için de geçerlidir. Burada yapılması gereken akademik olarak birden fazla dil öğrenmenin faydalarını söylemek olacaktır:

Amerika Birleşik Devletleri’nde iki dillilik bürosu aşağıdaki maddelerle iki dilliliğin avantajlarını sıralamaktadır:

Ekonomik ve Ticari Faydaları:

Ekonomik görüş geliştirilmesi

Küresel ekonomide yeterli hale gelmek

Satış becerileri geliştirme

Diğer siyasi sistemler hakkında bilgi sahibi olabilme Kişisel ve Sosyal Faydaları:

Değişen sosyal yapıda iletişim yeteneği geliştirme

Kültürel ve dilsel sınırlarını genişletme

Diğerlerini daha iyi anlama

Kültürel olguları daha derin bir seviyede anlama

Aile üyeleri ile daha iyi ilişkiler geliştirme

Aile ve toplum değerlerini anlama

Farklı bir sistemin değerlerini daha iyi anlama

Başarılı seyahat deneyimleri edinebilmek

Kavramsal ve Akademik Faydaları:

Anlama ve okuma süreçlerini geliştirmek

Akademik çalışmaları inceleme sansına sahip olmak

Farklı metinlerden bilgi edinebilmek

Farklı dil yapılarındaki nüansları yakalayabilmek

Düşünme süreçlerini geliştirebilmek

Sorgulama ve mantık süreçleri oluşturmak

Çok yönlülük sağlamak

Yeni dünyalara açılmak

6. Veliler verdikleri Seçmeli Ders Dilekçelerinin takibini yapmamaktadır. Burada görev, sınıf rehber öğretmenlerine düşmektedir. Kendi sınıfının özgür iradesiyle seçtiği derslerin açılması konusunda ısrarcı olmalıdır.

7. Seçmeli dersler konusunda alanda somut olarak yer alan ve temsilcisi olduğu okulu en iyi tanıyan sendika temsilcilerine büyük görev düşmektedir. Öncelikle Seçmeli Ders Yönetmeliği’ni okul yöneticileri kadar iyi bilmeli, veli ve öğrencilerin Seçmeli Ders dilekçesini kendi istek ve ihtiyaçları doğrultusunda demokratik bir ortamda doldurmaları konusunda dikkatli ve ısrarcı olmalı, kanuna uygun olmayan durumlarda itiraz hakkını kullanabilmelidir. Okul yönetimiyle sağlıklı bir iletişim kurmalı ve istenirse o okulda görev yapabilecek Yaşayan Diller ve Lehçeler ders öğretmenlerini isim olarak tavsiye edebilmelidir. Sözkonusu derslerin kaç öğrenci tarafından seçildiği konusunda bilgi sahibi olmalıdır.

8. Sendika temsilcileri, sınıf rehber öğretmenleri gerektiğinde kendi illerinde şu ana kadar ne kadar öğrencinin bu dersi seçtiğine dair bilgiler verebilmelidir. Örneğin Mersin’de:

2012-2013 Eğitim ve Öğretim Yılında 305 öğrenci Seçmeli Kurmancca dersi görmüştür.

2014-2015 Eğitim ve Öğretim Yılında 1274 öğrenci Seçmeli Kurmancca dersi görmüştür.

2018-2019  Eğitim ve Öğretim Yılında sadece Ertuğrul Gazi Ortaokulunda Seçmeli Kurmancca dersi verilmiş, 350 öğrenci bu dersi almıştır.

2021-2022 Eğitim ve Öğretim Yılında ise Ertuğrul Gazi Ortaokulu ve Çay Mahallesi Ortaokulunda Seçmeli Kurmancca dersleri verilmekte ve 650 öğrenci bu dersi almaktadır.

Sevgili Öğretmen Arkadaşım,

Dünyada yaklaşık altı bin dilin olduğunu ve her bir dilin büyük bir hürmete layık olduğunu hatırlatarak alacağınız tüm görevlerde sizlere başarılar diliyoruz.

       MERSİN ŞUBE

EK-1

EK-2

…………………. ORTAOKULU MÜDÜRLÜĞÜNE

                                                           YENİŞEHİR/MERSİN

            Velisi bulunduğum okulunuz 5/….. Sınıfı ................... okul numaralı

..................................................................... isimli öğrencimin 2022-2023 eğitim-öğretim yılında aşağıda belirtilen toplamda 6 saatlik seçmeli dersleri almasını istiyorum.

           Gereğini bilgilerinize arz ederim.

• Seçmeli derslerin ortaokul öğrenimi süresince kaç kez alınabileceği dersin adının yanında parantez içinde belirtilmiştir.
• Tabloda yer alan "Seçilecek Ders ve Saati" bölümüne seçilen ders için X işareti konulacaktır.
• Görsel sanatlar, müzik, spor ve fiziki etkinlikler derslerinden birinin seçilmesi durumunda, dersin 2 veya 4 saat seçildiği ilgili sütunda belirtilecektir.