Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, yüksek mahkemeye yapılan bireysel başvuruların Avrupa ile kıyaslandığında Almanya ve İspanya’da yılda 5-6 bin olduğunu Türkiye'de ise bu sayının 1 aylık başvuruya denk geldiğini söyledi.

Arslan, "Anayasa Mahkemesinin Temel Haklar Alanındaki Kararlarının Etkili Şekilde Uygulanmasının Desteklenmesi Projesi"nin açılışında konuştu.

Arslan projenin, yeni ihlallerin önlenmesine vesile olmasını diledi.

Yargı kararlarının icrasının, adil yargılanma sürecinin tamamlayıcı bir unsuru olduğuna işaret eden Arslan, şöyle konuştu:

"Eğer bir mahkemenin verdiği karar uygulanmıyorsa, orada yargılama yapmanın da mahkemenin karar vermesinin de bir anlamı kalmayacaktır. O yüzden mahkemeye erişim hakkının olmazsa olmaz unsurlarından birisi, yargılama sonucunda verilen kararın hakkıyla icra edilmesidir. Diğer yandan, bir ülkede mahkeme kararlarının etkili bir şekilde uygulanması, icra edilmesi, o ülkede hukuk devletinin varlığının da ön şartıdır. Anayasa Mahkemesi kararlarında sıklıkla vurgulandığı gibi, mahkeme kararlarının icrasının hakkıyla sağlanmadığı bir yerde hukuk devletinden bahsedilemez. Çünkü hukuk devleti bir söylemden ibaret değildir. Mahkeme kararlarının icrası, Anayasa Mahkemesi kararlarının özelde icrası, bir ülkede hukukun üstünlüğünün olduğunun da temel işaretlerinden biridir."

“Anayasa kararları tüm kurumları bağlar”

Anayasa'nın 138 ve 153'üncü maddelerine değinen Arslan, mahkeme kararlarının tüm devlet kurum ve kuruluşlarını bağladığını vurguladı. Kararların icrası konusunda hiç kimseye takdir yetkisi tanınmadığını bildiren Arslan, "Anayasa Mahkemesi kararları yasama, yürütme ve yargı kurumlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri, bir ülkede bulunan tüm kuruluşları bağlar" dedi.

Bireysel başvurular

Arslan, Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuruda verdiği ihlal kararlarının uygulanmasına ilişkin ise "Bu kararların etkili icrası sadece yürütmenin değil aynı zamanda yasamanın hatta yargının da desteğine bağlıdır. Bu nedenle kararların etkili bir şekilde uygulanması bir bütün olarak kurumsal ve kişisel iradeye bağlıdır diyebiliriz" değerlendirmesinde bulundu.

Bireysel başvurunun Türk hukuk sisteminde köklü bir değişiklik olduğunu ifade eden Arslan, böylece Türk hukukunda nihai ve etkili bir hak arama yolu oluşturulduğunu söyledi.

Bireysel başvurunun kabul edildiği İspanya ve Almanya'da yıllık 5 ila 6 bin başvuru olduğunu, Türkiye'de ise bu başvuru sayısının bir ayda yapıldığını aktaran Arslan, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine taraf olan 47 ülkeden yapılan başvuru sayısından daha fazla başvurunun Türkiye'de Anayasa Mahkemesine yapıldığını anlattı. Arslan, Yüksek Mahkeme'nin artan iş yükünü en kısa sürede sonuçlandırmak için çaba sarf ettiğini dile getirdi.

"Bireysel başvurunun amacı bataklığı kurutmaktır"

Anayasa Mahkemesinin bir amacının da yeni ihlallerin ortaya çıkmasını önlemek olduğunu vurgulayan Arslan, "Bireysel başvurunun amacı tek tek sivrisinekleri yok etmek değildir, bireysel başvurunun amacı bataklığı kurutmaktır. O nedenle bu objektif etkinin çok iyi anlaşılması ve ihlal kararlarından sonra bu kararlarda belirttiği esasları, kararlarda belirttiği ilkeleri uygulayarak yeni başvuruların yapılmasını beklemeden idare makamlarının ve yargı mercilerinin kararlarını o yönde vermesi hayati derecede önemlidir" ifadelerini kullandı.