Kürdistan Bölgesel Yönetimi (KBY) Ortak Kriz Koordinasyon Merkezi, 21 Mayıs Salı günü yaptığı açıklamada, Esyan ülke içinde yerinden edilmiş kişiler (ÜİYOK) k80 ailenin Şengal'e geri döndüğünü söyledi.

KBY, X'te paylaşılan bir gönderide konu ile ilgili şunları söyledi: "KBY'nin desteğine rağmen, çözülmemiş yerinden edilme sorunları nedeniyle 2024 yılında Geri Dönüş Çalışma Grubu aracılığıyla yalnızca 500 aile geri dönebildi."

Şengal Akademisi kurucu ortağı ve Başkanı Murad İsmael, Kurdistan Chronicle'a şunları söyledi: “Daha fazla ailenin gönüllü olarak Şengal'e döndüğünü görmekten mutluyuz. Yine de Şengal, Irak'ın diğer bölgeleriyle karşılaştırıldığında en düşük getiri oranlarından birine sahip.” 

"Bunun nedeni güvenlik, yönetim ve ekonomik sorunların yanı sıra bölgedeki iş, altyapı ve destek eksikliği gibi faktörlerin birleşimidir. Bu özel proje (Geri Dönüş Çalışma Grubu), geri dönüşü mümkün kılan ailelere önemli yardımlar sunuyor.”

"Yalnızca Göçmen kamplarındaki hizmetleri ve okulları kapatarak geri dönüşleri zorlamamalıyız, ancak bu gönüllü programların daha fazlasını desteklemeli ve devamlılığını teşvik etmeliyiz" diye ekledi.

Ancak İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) 13 Mayıs tarihli bir raporda, Bağdat'ın Kürdistan Bölgesi'ndeki Göçmen kamplarını 30 Temmuz'a kadar kapatma planının, kuzey Şengal bölgesinde yaşayan birçok kamp sakininin haklarını tehlikeye atacağı uyarısında bulundu.

IKBY de Göçmenleri geri dönmeye zorlamayacaklarının altını çizdi.

Raporda, Şengal'in güvensiz olduğu ve yakında geri dönmek zorunda kalabilecek yerinden edilmiş binlerce kişinin ekonomik, sosyal ve kültürel haklarını güvence altına alacak yeterli sosyal hizmetlerden yoksun olduğu belirtiliyor. 

HRW raporunda Irak Araştırmacısı Sarah Sanbar, "Şengalli birçok insan 2014'ten bu yana kamplarda yaşıyor ve evlerine dönmeyi hak ediyorlar, ancak geri dönüşlerin güvenli ve gönüllü olması gerekiyor" dedi. "Bölgedeki hizmet, altyapı ve güvenlik eksikliği göz önüne alındığında, hükümetin zaten kötü olan durumu daha da kötüleştirme riski var."

Ekim 2020'de Bağdat ve Erbil, yerinden edilmiş Ezidilerin geri dönüşünü kolaylaştırmak amacıyla BM'nin desteğiyle Şengal Anlaşması'nı imzaladı. Ancak anlaşma şu ana kadar uygulanmadı ve milisler Şengal'de faaliyetlerini sürdürüyor.

ABD Sivil Güvenlik, Demokrasi ve İnsan Haklarından Sorumlu Müsteşarı Uzra Zeya, 10 Mayıs'ta Laleş Yezidi tapınağını ziyareti sırasında Bağdat'a "Şengal ve Ninova Ovası gibi IŞİD'den kurtarılan bölgelerdeki milislerin rolüne ilişkin endişeleri ele alma" çağrısında bulundu. .”