Zengezur Koridoru Değişen Dengeler Sonucu ABD’nin Toprak Sahibi Olması
Yürüyen tahkimat ile yapılan madenciliği durdurmak maliyetlidir. Başladıktan sonra dönemsel ihtiyacınız olmasa da madeni çıkarmaya devam edersiniz. Bir süreliğine durdurmanın maliyeti üretime devam etmekten yüksek olur. İhtiyaç fazlasını çıkarıp stoklamak ve korumaya almak durumunda kalırsınız.
Benzer durum termik santraller, çimento fabrikaları ve benzeri sanayi tesisleri için de geçerlidir. Yüksek stok ve muhafaza maliyeti ile baş başa kalmamak için uzun vadeli üretim planları yapmak zorundasınız.
Sanayisi gelişmiş devletler işletmelerinin ihtiyacının düzenli karşılanması ve pazarlarının sorunlar yaşamamasını sağlamak yönünde uzun süreli siyasi ve lojistik planlar yapmak zorundadırlar. Bu devletler yatırımlarının güvenliğini sağlamak konusunda tavizkar tutum içinde olamazlar. Uzun vadede menfaatlerini güvencede tutamayacakları yatırımları yapmazlar ve vatandaşlarına da yaptırmazlar. Devlet aklı bunu gerektirir.
Kurdistan ve yakın coğrafyasının yüz yıldan fazla süredir geçerli olan statüsü sanayi ve ticaretin yeni dünya düzeni içinde gelişmiş ülkeler için sorunludur. İhtiyaç temini ve pazarlamada hesapların çoğunlukla şaşmasına neden olmaktadır.
Bu yetmiyormuş gibi mevcut statünün devamından yana olan devletler ile sürekli çatışma yaşamak zorunda kalıyorlar. Statünün devamını isteyen devletlerin yürüttükleri vekalet savaşları ticari dengesizliğe neden olduğu gibi dünyanın her yerinde can güvenliği sorunu yaratıyor.
Devletlerin askeri harcamalarının yanında sivil işletmelerin, kurumların ve toplulukların güvenlik harcamaları düzenli yükselmektedir. Yaşam konforuna olumsuz etkiden dolayı insanların rahatsızlığı göz ardı edilemeyecek seviyeye gelmiştir. Vatandaşlarının çıkarını ve mutluluğunu önemseyen devletler gerekli tedbirleri almaları gerektiğinin bilincindeler.
Azerbaycan ve Ermenistan arasında yapılan anlaşma ve Zengezur Koridorunun açılması ve bu bölgenin 100 yıllığına ABD’ye kiralanması bölge dengelerini etkileyecektir. Kazançlı çıkacakların yanında önemli kayıp yaşayacaklar olacak. Üç dane devlet önemli kayıplar yaşayacak. Bunlar Rusya, Devşirmeler devleti Türkiye ve Emperyal özelliğini hiçbir koşulda kaybetmeyen çılgın devlet İran olacaktır.
Kazançlı çıkacak devletlerin başında Ermenistan ve Azerbaycan gelmekte. Kurdler değişime ayak uydurabilirlerse en az bu iki millet kadar kazançlı çıkma şansını ellerine geçirebilirler. Ermenistan ve Azerbaycan Rusya’nın baskısı altında bunalmış durumdalar. İki ülke bu baskıdan kurtulmuş olacak. İran ve Türkiye bu iki ülkeyi kendilerinden bağımsız hareket edemez hale getirmiştir. Aralarındaki barış ve ABD’nin garantörlüğü onları Türkiye ve İran boyunduruğundan kurtaracak.
Üç bin yıldır barış içinde iyi komşuluk ilişkisini hayata geçirebilen Kurdler, Ermeniler ve Azeriler son iki yüzyıldır Osmanlı ile devamı T.C. ve İran yüzünden huzurlu ilişki yaşamıyorlar ve birbirlerine dostluk eli uzatamıyorlar. Rusya dahil üç ülkenin etkisinde kalarak hiç neden yokken onlar adına birbirlerine düşmanlık yapıyorlar. Ortak tarihe sahip bu üç milletin günümüzde ekonomik çıkarları da aynı kulvarda hareket etmeleri halinde benzerlik gösterme şansına sahiptir.
ABD ve NATO ülkeleri sadece Azerbaycan ve Nahcivan’ın karayolu ile bağlantısını sağlamak, güvenli seyahat olanakları yaratmak ve Ermenistan ile Azerbaycan arasında yıllardır süren sorunu gidererek barış sağlamak amacıyla bu bölgeye uzun süreli yatırım yapmaya gelmezler. Yüz yıllık sorumluluğun altına kısa süreli beklentiler sonucunda imza atmazlar.
Günümüzde Asya ülkeleri üretimin önemli kısmını yapıyorlar. Batılı devletler ise tüketimin merkezi görevini görüyor. Yakın zamanda Asya Ülkelerinin tüketimdeki payı artacaktır. Doğal olarak Batı ile Doğu arasında ticaret ve mal nakli beklentilerin üzerinde artış gösterecek. Nakliyatın güvenliği, sürekliliği ve maliyeti önem kazanacak.
Lojistik hizmetlerinde maliyet önemli olmakla beraber alacağı zaman genellikle daha önemli olmaktadır. Denizyolu ile yapılan nakliyat zaman almakta, dolayısıyla uzun süreli dayanıklılık için ekstra paketleme maliyetleri doğurmaktadır. Kısa sürede tüketilmesi gereken ürünlerin havayolu ile nakledilmesi fiyatın karşılanamayacak düzeye çıkmasına neden oluyor. Yıllardır İpekyolu veya benzeri ticaret yolları gündemde yer almaktadır. Bölgenin mevcut statüsü ve yarattığı sorunlar nedeni ile çözüm bulunamıyor. Sanayinin ve tüketimin yaşadığı sorunların çözümünün önündeki engelleri kaldırmak ilgili devletlerin gündemine gelmiş ve adım atmaları gerektiğinin bilincine varmış durumdalar.
Yapılan anlaşma sonucu ABD’ye yüz yıllığına kiralanan alan 45 Km2 büyüklüğünde bir alandır. Bu alan İncirlik Üssü’nün (T.C.nin askeri alanları ve sosyal tesisler dahil) üç katı büyüklüğündedir. Askeri ve ticari yatırımlar için yeterli büyüklüktedir.
Bu anlaşmanın devreye girmesi ile beraber olacakların bazıları aşağıdaki gibi olacaktır. Bunların dışında olacaklar ise önemsiz değildir ve daha çok siyasilerin analiz etmesinde yarar vardır.
- Rusya’nın sıcak denizlere inme, egemenlik alanı oluşturma ve sürekliliğini sağlama istemine set çekilecek.
- Doğu ile Batı arasında sürekliliği garanti altında olan ticari yol devreye sokulacak. Büyük ihtimal ile Çin ve Avrupa bağlanacak. Kafkasların enerji kaynaklarının nakledilmesinin güvenliği sağlanacak.
- Bu denli önemli ticaret yolu ve enerji nakil hattı bir ülkenin kontrolüne bırakılamayacak kadar önemlidir. Henüz yoğun olarak gündemde olmasa da başta İran ve Kurdistan’ın enerji kaynaklarının nakledilmesi için Suriye üzerinden yeni yol yatırımı gündeme sokulacak. Türkiye’nin ticari kazanç ve kontrol hevesi kursağında kalabilir.
- Birkaç yıl içinde İran’a şekil verileceği öngörüsünde bulunmak artık bilgiye dönüşmüştür. İran’ın dört taraftan sarılması sağlanacak. İran’daki Azerilere gelecek güvencesi verilebilecek.
- Rusya’nın Ortadoğu ve Yakındoğu üzerindeki etkisi azaltılacağı için Türkiye’nin çelişkilerden yararlanarak oynadığı ikili ilişkilerin önü tıkanacak. Rahat taviz koparma şansını kaybedecek.
- Azerbaycan doğal dostu olması gereken Ermeniler ve Kurdler ile dostluk geliştirecek ve ortak ekonomik faaliyetlere girmenin sağladığı faydalardan yararlanacak. Yakın zamanda “Bir millet iki devlet” söylemi tarihin çöp sepetinde yerini alacak. Devşirmeler Devleti’nin “Hain Azeriler” söylemini sıklıkla kullanmasını görürsek şaşırmayalım.
Bir projede başkalarının ne kazandığı değil Kurdlerin ne kazandığı bizler için önemlidir. Değişen dengelerden yararlanma şansı en yüksek olan millet Kurdlerdir. Bize tepside her şey sunulmayacak. Siyasilerimiz akıllı politika geliştirip güç dengeleri içinde doğru tarafta yer alırlarsa Kurdistan’a hizmet etmenin yolunu açmış olurlar.
Rusya ve Kurdistan’ın işgalcisi dört emperyalist devlet bizleri İsrail’e düşman yapmak istediği gibi yakın zamanda bizlerden Ermenistan ve Azerbaycan’a düşman olmamızı isteyecekler.
Kimin bizden ne istediğine bakmaksızın geleceğimize bakmamız yurtseverlik görevimizdir.
Şefik Çolak
Endüstri Mühendisi
20.08.2025
Ekler:
https://www.rupelanu.org/azerbaycan-ermenistan-anlasmasina-dair-tum-bilinenler-32743h.htm
https://www.rupelanu.org/zangezur-koridoru-abdnin-tripp-girisimi-iran-ve-rusyayi-sarsiyor-32742h.htm