Veysi Polat / Aborî

Peyvên Kurdî, Google Play’da rekor kırıyor; Mardinli bilgisayar mühendisinin büyük başarısı

Mardinli 32 yaşındaki bilgisayar mühendisi Ferhat Baysal’ın Türkiye’de Kürt dilinin gelişimine olan çabası, eğitimini sürdürdüğü Belçika’da da devam etti. Pandemi nedeniyle karantina günlerinde yeni bir yazılım geliştiren Ferhat Baysal, Kürtçenin de global oyunlar arasında yer alması için “Pirs” isimli soru bankası hazırlayıp Google Play mağazasına yüklemeyi başardı.  2012’de bir arkadaşı ile birlikte “Kürtçe de Google Translate’in desteklediği diller içerisinde yer alsın” isimli kampanya başlatıp 25 bin imzayı Google yöneticilerine teslim eden Ferhat Baysal, Kürtçe’nin google Translate’den yer almasını sağlamıştı. Ferhat Baysal, şimdi de 21 Şubat Dünya Anadil Günü nedeniyle yeni bir yazılım geliştirdi. Google Play mağazalarına girmeyi başaran ‘Peyvên Kurdî’ (Kürtçe Sözcük) adlı ‘Kürtçe Sözcük Öğrenme Oyunu’ ilk günden büyük ilgi ile karşılandı. Bu oyun, 3 gün içerisinde 8 binden fazla indirme ve 4.9 puan alarak en iyiler listesine girmeye hak kazandı.

Bu işin mimari olan Ferhat Baysal, Abori’nin sorularını yanıtladı. Baysal’a yönelttiğimiz sorular ve yanıtları şöyle:

*Öncelikle Pirs’in hikayesini anlatır mısınız? Ne kadarlık bir süreçte uygulamayı gerçekleştirdiniz?

Bildiğiniz gibi dijital oyun dünyası henüz Kürtçe içerik desteği sağlamaya başlamış durumda değil, henüz hiç bir global oyunda Kürtçe oyun desteği bulunmuyor. Kürtçe’nin de bu global oyunlar içerisinde yer almasını istediğim için bir ön adım olarak Pirs isimli oyunu hazırladım. Amacım Kürtçenin dijital oyun alanında da gelişmesini sağlayarak Kürt halkının demokratik değerlerine eğitici oyunlarla katkı sağlamaktır.

Pirs’in hikayesine gelmeden önce şunu ifade etmek istiyorum. Benim açımdan dijital oyunlar da hakikat rejiminin birer parçasıdır. İnsanlar bir çok bilgiyi dijital oyunlar sayesin de edinebilmektedir. Ancak belirttiğim gibi söz konusu Kürtçe olunca maalesef Kürtçe ve Kürtler ile ilgili dijital uygulamalar ve oyunlar bulmak oldukça zordu. Birgün Google Play sayfasını açtım ve Kürtçe Online Oyun yazdım ancak online oyun şurada kalsın Kürtçe ile ilgili neredeyse eğitici ve keyif alınacak hiç bir çalışmaya rastlamadım. Kürtçe’nin de bu alan da geliştirilmesi ve bir birinden uzakta bulunan fakat Kürtçe konuşan kimselerin de birlikte anadilleri ile oyun oynama haklarının olduğunu düşündüm. Pirs’in hikayesi böyle başladı. Ancak eğitici bir oyun yapmalıydım ve aynı zamanda keyif almaları gerekiyordu.

Pandemiden kaynaklı Belçika’da 2-3 ay boyunca temel ihtiyaçlar dışında  sokağa çıkma yasağı konulmuştu. Ben de Pirs isimli oyunu o karantina sürecin de hazırladım bu oyun da yer alan 20.000 den fazla soruyu ve cevabı ise kendi alanın da uzman olan edebiyatçı, sinemacı, tarihçi olan kişilerden destek alarak hazırladım.

Ve tüm bu Kürtçe soruları hazırladıktan sonra tüm bunları Türkçe’ye de çevirdim. Amacım bura da Kürtçe okuma yazma bilmeyen kesimlerin de Kürt kültürü ve dünyasını tanımalarını ve bu oyuna dahil etmeyi sağlamaktı.

Oyunun en etkileyici kısmı ise oyunun online oynanıyor olması ve tüm istatistiklerin yer bulmasıdır.

İnsanlar Kürt dünyası ile ilgili seçtiği Kürtçe ve Türkçe soruları en sevdikleri ile birlikte yarışarak oynayabilmektedir. Böylece Kürt tarihini, dilini, coğrafyasını, sinemasını keyif alarak öğrenmektedir.

Bunun yanı sıra teknik olarak oyunda puan kazanabiliyor, puanlarını arkadaşlarıyla paylaşabilmektedir.

Pirs Uygulaması:

https://play.google.com/store/apps/details?id=kurdi.leyzok.pirs

*8 dil de hazırladığınız ‘Peyvên Kurdî’ isimli yeni bir uygulama geliştirdiniz, bunlar hangi diller?

Kürtçe, Türkçe, İngilizce, Almanca, Fransızca, İspanyolca, İtalyanca veya Rusça dillerin de hazırladım. Ayrıca bu oyun da yöresel bilgiler eşliğinde birbirinden güzel animasyonların tadını çıkarmak da mümkün.

PEYVÊN KURDÎ, GOOGLE PLAY’DA REKOR KIRDI

*Bu yeni uygulamanız için gelen tepkiler nasıl, bir kaç günlük süreçte kaç uygulama indirildi, veriler nasıl?

Gerçekten bu kadar kısa bir sürede hiç beklemediğim olumlu bir ilgi ile karşılaştım. Her yerden ve her kesimden tebrik mesajları alıyorum. Çünkü bu oyun okuma yazma bilen herkesi kapsamaktadır ve daha önce bu düzey de ve alan da Kürtçe bir oyun olmadığı için olsa gerek özel ilgi ile karşılandı. 3 gün içerisinde 8 binden fazla indirme aldı ve 4.9 puan alarak en iyiler listesine yükseldi.

Oyuna yapılan en olumsuz eleştiri ise Kürtçe dilin de oynarken Türkçe anlamların yer almaması ile ilgilidir. Bunu bir sonra ki versiyon da hazırlayacağım. Ancak bu oyunda ki tüm kelimeler özenle hazırlandı. Kürtçe için örnek vermek gerekirse tüm kelimler bir çok Kürtçe sözlükten araştırıldı ve Kürt Dil Enstitüleri’nin İmla Kılavuzu’ndan kontrol edildi.

Peyvên Kurdî Uygulaması :

https://play.google.com/store/apps/details?id=com.kurdish.words

Hazırladığım oyunların dili Kürtçe olduğu için diğer oyunlardan farklı kılarak ilgi uyandırıyor.

Bu yıl 28 nisan da Steregere Kurd, 2 ağustosta ise Pirs oyununu ücretisiz olarak yayınladım. Yayınladığım günden bu yana her iki oyun aşırı ilgi gördü. Bu yüksek ilgiden dolayı Google Play’da en üst sıralara çıktı ve şuan binlerce kişi tarafından oynanmaktadır. Pirs şu ana kadar  19.000 yükleme ve 1600 yorum aldı. Oyun 5 üzerinden 4,9 ile ödüllendirildi.

Steregere Kurd ise 10.000’e yakın yükleme aldı ve 562 yorumla 3.9 puan ile ödüllendirildi. En yükse 5 yıldız olmaktadır.  Oyunlar yeni olmasına rağmen büyük bir ilgi ile karşılandı.

Xox oyunu ise zor bir oyundu hiç tanıtımını yapma fırsatım olmadı ve sanırım bu yüzden olsa gerek fazla bir ilgiyle karşılaşmadı.

En son ise “Peyvên Kurdî’ isimli 8 dil de olan uygulamayı hazırladım. Bu uygulama kısa süre de en çok ilgi alan uygulama oldu.

Ferhat Baysal.

*Biraz da kendinizden bahsedilir misin? Ferhat Baysal kim? Türkiye’de hangi eğitimi aldın? Yurtdışında hangi okulda ne eğitimi alıyorsun?

1988 Dargeçit doğumluyum. 15 yaşımdan beri gerek bazı bireyler gerek bazı akdemiler tarafından yazılım alanın da uzun süreli eğitimler aldım. Şuan aktif olarak bir den fazla programlama sistemi kullanabilmekteyim.

Kürtçe alanın da çalışmalarım ile ilgili olarak ise daha önce İstanbul Kürt Enstitüsü’de Kürtçe dil eğitimleri aldım. Yazılım alanın da çalışmalarımı sürdürürken kimliğimden ötürü çalışma şartlarıma en uygun olan Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi Uluslararası İlişkiler programına kayıt oldum. hazırladığım bazı Kürtçe çalışmalardan ötürü tutuklandım. 2 yıllık cezaevi sürecin de okumaya devam ettim ve bu alanda mezun oldum. Şuan ise Belçika’da bulunmaktayım. Türkiye’ye geri dönemediğim için çalışmalarımı burada sürdürüyor ve Belçika’nın Wallonia bölgesin “Institute Enseignement De Promotion Sociale” yazılım akademisinde  eğitim alıyorum. Ve aynı zaman da bu alanda çalışıyorum. Ancak pandemiden dolayı eğitime ara vermiş bulunmaktayız.

*Bugüne kadar geliştirdiğin programlar var mı? Yeni projelerin var mı?

Bir kaç çalışmayı örnek vermek gerekirse. 2009 yılın da bir çok telefonun işletim sistemi Kürtçe’ye çevirdim. Aynı yıllar da İstanbul Kürt Enstitüsü için çeşitli Kürtçe programlar yazdım. Yine Kürtçe için Uğur Aydın adın da bir arkadaşımla birlikte “Kürtçe de Google Translate’in desteklediği diller içerisinde yer alsın” isimli bir imza kampanyası başlattım ve 25.000 imza topladıktan bizzat Google yöneticilerine teslim ettim ve sonrasın da başarı sağladık. 2012 yılın da ilk Kürt sinema sitesi sinemayakurdi.com, ilk Kürtçe alt yazısı sitesi awirek.com ve Kürtçe, Türkçe, İngilizce dillerin de B2B sistemine sahip bir e-ticaret sitesi olan moristan.com web sitesini ve android uygulmasını kurdum.

Ancak sinemayakurdi.com dışında dier çalışmaları politik sebeplerden sonra durdurmak zorunda kaldım. sinemayakurdi.com ise mahkeme kararı ile şuan engellenmiş bulunmaktadır.

Şimdi ise yeni bir proje hazırlıyorum ve bu büyük bir sürpriz olacak ayrıca şuan yeni bir oyun hazırlığımda var. Bu oyun gruplar halinde oynanmaktadır. Oyun yine tamamen Kürtçe öğrenmeye yöneliktir. Bu çalışma da bittikten sonra diğer uygulamalar gibi ücretsiz yayınlanacaktır.

Oyunlar :

Xox : https://play.google.com/store/apps/details?id=com.listika.xox

Pirs : https://play.google.com/store/apps/details?id=kurdi.leyzok.pirs

Peyvên Kurdî : https://play.google.com/store/apps/details?id=com.kurdish.words

Stêrêgerê Kurd : https://play.google.com/store/apps/details?id=bb.steregerekurd

https://www.change.org/p/k%C3%BCrt%C3%A7e-google-translate-in-destekledi%C4%9Fi-diller-i%C3%A7inde-yer-als%C4%B1n-google