Amerika’nın başkentindeki önde gelen düşünce kuruluşlarından Washington Enstitüsü Türkiye uzmanı Soner Çağaptay, Washington yönetiminin Amerika-Türkiye ilişkilerine Başkan Joe Biden döneminde sıfırdan başlamak istemediği görüşünü dile getirdi. 
 
Amerika’nın Sesi’ne konuşan Çağatay’a göre, Biden yönetimi bunun yerine ilişkilere kalındığı yerden devam ederek, farklılıkların baki kaldığı, ortak alanlarda işbirliği sahası yaratmayı planlıyor.

Amerika’nın eski başkanı Donald Trump dönemini S-400 krizi ve yaptırımlarla kapatan Amerika-Türkiye ilişkileri, Joe Biden döneminde yeni bir sayfa açar mı? Washington Enstitüsü Türkiye uzmanı Soner Çağatay’a göre bu sorunun yanıtı evet, hatta yeni sayfa açıldı bile.

 “Ben Türk-Amerikan ilişkilerini aşağı yukarı 20 senedir takip ediyorum. Amerika’nın başkentinden de ilk defa bir Amerikan hükümetinin Türkiye’ye karşı bu kadar mesafeli başladığını gördüm.”

Türkiye’nin bugüne dek ABD’nin seçilen başkanı hangi partiden olursa olsun aradığı ilk on ülke arasında olduğunu hatırlatan Çağaptay, Biden yönetiminin şimdiye kadar aradığı 30 ülke lideri ve dışişleri bakanları arasında Türkiye’nin bulunmadığını söyledi.

Türkiye’yi yakından tanıyan Biden ekibi açılımların samimiyetine inanmıyor”

Çağatay da Washington’daki birçok bölge uzmanı gibi Biden döneminde ilişkilerin Trump döneminden farklı olarak kurumlar arası ilişkilere döneceği görüşünde. Soner Çağatay, yeni yönetimde eski başkan Barack Obama döneminden kalma çok sayıda ismin Türkiye’yi 2008’den bu yana yakından takip eden, ülke dinamiklerine hakim kişiler olduğunu hatırlattı.

“Türkiye’de şu anda çok konuşulan yeni demokrasi paketi, açılım, anayasa gibi konularda Türkiye’yi 15 sene yakından takip eden bir ekip baktığında aslında bu filmi daha önce gördüklerini düşünüyorlar. Dolayısıyla bazı açılımların çok samimi olduğunu düşünmüyorlar.”

“Lider kadrodaki güven tesisi zaman alacak”

Washington Enstitüsü Yakın Doğu Politikaları, Türkiye Araştırmaları Programı Direktörü Soner Çağaptay, iki ülke arasında dış politikada büyük ayrılıklara şu sözlerle dikkat çekti:

“Amerika’nın YPG ile Suriye’de devam eden ilişkisi. Türkiye’nin Rusya’dan almış olduğu S-400 savunma sistemi gibi meseleler, ama esas olarak, lider kadro arasında güven tesisi olduğunu, şu anda güven olduğunu söyleyemeyiz. Bence bu biraz zaman alacak.”

Çağaptay S-400 krizinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Rusya’yla birçok nedenden dolayı arasını bozmamak için geri adım atmayacağını düşünüyor. Çağatay, sistemi aktive etmemenin ara bir formül olabileceğini aksi takdirde Ankara’nın uzun vadeli askeri ve ekonomik yaptırımlara maruz kalabileceğini ifade etti.

ABD-Türkiye ilişkilerinde üç önemli gündem maddesi ne?

Soner Çağatay’a göre Türk-Amerikan ilişkilerinde şu üç başlık öne çıkıyor:

“Bir, farklılıkların idare edilmesi yani S- 400 meselesinin ilişkilerde çatırdamaya yol açmaması için iki tarafın da ortak çaba sarf etmesi. İki, ortak işbirliği alanlarının bulunması ki bunlar arasında Libya var, İran var, Güney Kafkaslar var. Bu meselelerin pek çoğunda Türkiye ile Amerika’nın çıkarları çakışıyor. Üçüncüsü, demokrasi, hukukun üstünlüğüne vurgu. İşte bu belki de ilişkilerde yeni bir ayak olacak. Yani ABD ilişkilerin çökmesini istemiyor. Ama gerçekçi bir tavırla ilişkilerin eskiye göre dönemeyeceği anlayışıyla hem bu anlayışı sahiplenmeye çalışıyor Washington. Diğer bir yandan da belki de şimdi olmadığı kadar büyük miktarda insan hakları demokrasi ve hukukun üstünlüğüne vurgu yapacak Washington.”

/VOA/