Bingöl’de baraj sorununa termik santral de eklendi. Karlıova Xêlîfan köyünde yapılması planlanan termik santral bölgede bulunan 16 yerleşim birimini etkileyecek.

Doğa tahribatı ve doğaya yönelik yıkımlar baraj, madenler ve kömür işletmeleri ile sürüyor. Bingöl coğrafyasında bulunan Peri ve Murat nehirleri üzerinde yapılan Kığı, Pembelik, Kale-1, Kale 2 barajları ile coğrafyanın geniş bir bölümü sulara gömüldü. Derelere ve akarsulara da sayısız HES’ler inşa edildi. Barajlarla Bingöl’ün iklimi ılıman bir iklime dönüştü, yüksek kesimler hariç kent kış aylarında kar almamaya başladı. Birçok yerleşim yeri, vadiler, tarihi alanlar sulara gömülmüş durumda. Baraj soruna bir de termik santral sorunu eklendi.

HAYVANCILIK BÖLGESİNE TERMİK SANTRALİ İHALESİ

Söz konusu termik santral için seçilen alan hayvancılık bölgesi olan Bingöl’ün Karlıova İlçesine bağlı Derinçay (Xêlîfan) köyü. Doğal su kaynaklarına sahip olan köyün yakınlarında aynı zamanda Bingöl’ün içe suyunu karşılayan kaynaklar bulunuyor. Bingöl-Erzurum Karayolunda bulunan köyün temel geçim kaynağı hayvancılık. Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü, köyde yapımı planlanan termik santralin ihale sürecini başlattı. Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğünün yaptığı duyuruya göre rödövans usulü ile yapılacak olan ihale yarın (7 Haziran) gerçekleşecek.  Duyurusu yapılan ihalenin bedeli ise 15 milyon TL.

 KÖY HALKI TEPKİLİ

Xêlîfan köyü sakinleri köylerinde termik santral yapılmasına tepkili. Köy halkının anlattığına göre termik santralin yapılması planlanan yer köye sıfır olan bir tepe. Söz konusu alanda 1980 döneminde yapılan Türkiye Kömür İşletmelerine ait atıl durumda olan bir kömür ocağı var. Bu ocak 1980 döneminde açılmış, bir süre işletildikten sonra kömür kalitesi iyi olmadığı gerekçesi ile kapatılmış. Söz konusu ocak şu anda kullanılmıyor. Termik santralin yapılması planlanan alan tam da burası. Köy sakinleri, “O kömür kalitesizdi zaten. İşletildiği dönemde kendi kendine yanıyordu. İşe yaramıyordu. Onun için bırakıldı. Tekrar bu işe kalkışmalarını anlayamıyoruz” diyerek tepkisini dile getirdi.

16 KÖY ETKİLENECEK

Santral sadece Xêlîfan’ı değil, bölgede bulunan diğer köyleri de etkileyecek. Santralin etkileneceği köyler arasında Hacılar, Aynik, Sağnis, Çırrık, Kızılağaç köyleri de bulunuyor. Bölgede santralden etkilenen köy sayısı 16’dan fazla. Santral bölgede tarım alanları, meralar ve yaylaları da etkileyecek.

'BÖLGEMİZDE SANTRAL İSTEMİYORUZ'

Bingöl halkı ve sivil toplum kuruluşlarına çağrı yapan Hacılar-Der Başkanı Nezih Cevahiroğlu, söz konusu santralin bölgedeki doğaya zarar vereceğine dikkat çekti. Santralin yapılması ile bir çok hastalığın yayılacağını ifade eden Cevahiroğlu, “Termik santralin bize vereceği zararları göz önünde bulundurursak, termik santral olan bölgelerde KOA, astım gibi solunum yolu hastalıklarının yanında kanserin görülme sıklığı artmaktadır. Soğutma suları için yeraltı sularının kullanılması içme suyu kaynaklarını kurutmakta, atık sıcak sular ise toprak yapısını tahrip ederek canlı yaşamını öldürmektedir. Bu nedenle şuan Bingöl Karlıova Halifan köyünde yapılması düşünülen termik santrale karşı fikrimiz net'tir; istemiyoruz. Bölgemize, yarınlarımıza, sahip çıkmamız lazım” dedi.

'BU ÇOK CİDDİ BİR YAŞAM HAKKI GASPIDIR'

Bölgede termik santralin yapılmasına çevrecilerden de tepki var. +Gerçek’e konuşan Çevre Mühendisleri Odası Diyarbakır Şube Başkanı Canfidal Boldaş, söz konusu bölgede daha önceden ruhsatlandırma işlemleri tamamlanmış kömür ocağı olduğunu söyledi. Bu işletmenin yaklaşık olarak 10 yıl sonra tekrar işletmeye alınmak istendiğini ifade eden Boldaş, “Bahsettiğimiz tarih 2009-2010 gibi bir tarih olmalı. Söz konusu Ocak, Türkiye Kömür İşletmeleri’ne aittir. Ve bu idare bir ihale açıyor. Söz konusu ocağın rödövans karşılığı işletilmesine ilişkin.

Bu ihale 7 Haziran tarihinde gerçekleştirilecek. Edindiğimiz bilgilere göre bu ocakta rezervi bulunan kömür madeni termik santral dışında pek kullanım kalitesine sahip değilmiş. Bu da demek oluyor ki bölgede bir termik santralin ön adımı gerçekleştirilmektedir. Bu çok ciddi bir yaşam hakkı gaspıdır. Çünkü WHO verilerine göre yılda ortalama 7 milyon kişi hava kirliliğinden ölüyorken hala ülkemizde yanılmıyorsam 29 tane termik santral çalışıyor. Bunun yerine alternatif yenilenebilir enerji kaynakları dururken termik santrallerin arttırılması oldukça manidardır. Burada toplum olarak mevcut mevzuatlar kapsamında gerçekleştirilmeye çalışılan sistem içi çevreciliğe karşı itiraz edelim. Rant ve yıkım projeleri, sermaye gruplarını zenginleştirirken halkın geleceğini ve ekolojik yaşamın sürekliliğini yok ediyor. Bundan ötürü bu girişime karşı toplumsal muhalefet ağını örüp hatta siyasal anlamda da muhalif bir oluşum ile toplumsal ve siyasal muhalefeti ortaklaştırmalıyız. Bunun tek sebebi ise etki alanımızı arttırabilmektir” diye konuştu.

KÖMÜR OCAĞI VE TERMİK SANTRAL

Kömür ocağı ile termik santralin birbirine bağlı olduğuna işaret eden Boldaş, şunları söyledi:

“Kömür Ocağı; bu ocağın işletilmesi her ne kadar kapalı ocak işletmeciliği olarak planlanmış olsa bile yeryüzünde de ormanların tahribi söz konusu olacaktır. Bu da aslında en büyük ekosistem olan ormanların yok edilmesidir. Dolayısı ile yine en büyük karbon yutak alanlarının yok edilmesidir. Termik Santral; Burada ileride planlanacağından şüphe duyduğumuz termik santral ciddi düzeyde karbon salınımına sebep olacaktır. Havaya önemli oranda kirletici partiküller bırakacak,  solunum sistemi hastalıklarını arttıracaktır. 

TERMİK SANTRAL, EN BÜYÜK KARBON SALINIM KAYNAĞIDIR

Küresel çapta hızla ilerleyen iklim krizi gündemdeyken, küresel ısınma gündemdeyken ve Paris İklim Sözleşmesi'nde 2053 yılına kadar sıfır karbon hedefi taahhüt edilmişken en büyük karbon salınım kaynağı olan termik santralin ön adımı olan kömür ocağı yaman bir çelişki olarak önümüzde duruyor. Sonuç olarak hep sahip çıktığımız emek-doğa-bilim değerlerimiz doğrultusunda, emek ve bilim eksenli her çalışmanın yanında; bu eksenden sapan her çalışmanın, her uygulamanın ise karşısında olmak bizim toplumsal ve yasal görevimizdir. Buradan bir kez daha ilan ediyoruz ki tüm mesleki birikim ve becerilerimizle emeğin, bilimin ve doğanın yanında; tüm yıkım politikalarının ve sermayenin nemalandığı rantın tam karşısında olmaya devam edeceğiz!”

STK’LARDAN VE BÖLGEDE BULUNAN KÖYLERDEN TEPKİ

Termik santralin yapılmasına tepkiler artıyor. Bölge dernekleri bu akşam bir araya gelerek bu tahribata dur demek için kampanya başlatmayı planlıyor. Xêlîfan ve Hacılar başta olmak üzere, bölgede buluna köylerin dernekleri İstanbul’da bir araya gelerek santral yapımına karşı ortak mücadele etme yöntemlerini tartışacaklar. Öte yandan Kiğı, Karakoçan, Adaklı, Yayladere, Yedisu ilçeleri Sosyal Yardımlaşma Kalkındırma ve Kültürleşme Derneği (KAYY-DER), ihalenin yarın yapılacağını duyurarak, santralin yapılması planlanan yerde su kaynakları olduğuna dikkat çekti. 

Remzi Budancir / +GERÇEK