Gazze savaşını sona erdiren ateşkesin yürürlüğe girmesi ve İsrail ile Hamas arasında rehine-mahkûm takasının gerçekleşmesinin ardından Mısır'ın Şarm el-Şeyh kentinde "Ortadoğu'da Barış" zirvesi düzenlendi.
Zirvede, barış için arabuluculuk yapan ABD, Türkiye, Mısır ve Katar kalıcı ateşkes ve barış için ortak niyet beyanını imzaladı. Söz konusu ülkelerin ateşkeste garantör rolü üstlenmesi bekleniyor.
Dün, ABD Başkanı Donald Trump, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani, Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın oturduğu imza masasının arkasında, aralarında Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İngiltere Başbakanı Keir Starmer ve İtalya Başbakanı Giorgia Meloni'nin de bulunduğu çok sayıda lider yer aldı.
İsrail ziyareti sonrasında zirveye katılan ABD Başkanı Trump, imza töreni öncesinde yaptığı konuşmada "Bu, dünya için muazzam bir gün. Ortadoğu için muazzam bir gün" dedi. Trump, imzalanan belgenin kapsamlı olduğunu, barış süreciyle ilgili kural ve düzenlemeleri ve "pek çok başka şeyi" içerdiğini belirtti.
ABD Başkanı Donald Trump ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ErdoğanFotoğraf: Mustafa Kamaci/Tur Presidency/Anadolu Agency/IMAGO
Mısır'da imzalanan deklarasyonun içeriği
Törenin ardından, imzalanan metnin tamamı Beyaz Saray tarafından kamuoyuyla paylaşıldı. "Kalıcı Barış ve Refah İçin Trump Deklarasyonu" adıyla yayımlanan metinde, liderler Gazze'deki savaşı sona erdirmek ve Ortadoğu'ya "kalıcı barışı" getirmek için Trump'ın "samimi" çabalarını desteklediklerini ve ABD Başkanı'nın "arkasında durduklarını" beyan etti.
Deklarasyonda "Birlikte, Filistinliler ve İsrailliler de dâhil olmak üzere bölgedeki tüm halklar için barış, güvenlik, istikrar ve fırsat sağlayacak şekilde bu anlaşmayı hayata geçireceğiz" ifadesi yer aldı.
"Aşırılığın ve radikalleşmenin her türlüsünü ortadan kaldırma" yönündeki kararlılıklarını beyan eden liderler, "Gelecekte ortaya çıkabilecek anlaşmazlıkların güç kullanılarak ya da uzun süreli çatışmalarla değil, diplomatik angajman ve müzakere yoluyla çözülmesini taahhüt ediyoruz" dedi.
ABD, Türkiye, Katar ve Mısır Gazze'de kalıcı barış için niyet beyanına imza attıFotoğraf: Mustafa Kamaci/Turkish Presidency/Anadolu Agency/IMAGO
Gazze'de kapsamlı ve kalıcı barış düzenlemelerinin tesis edilmesinde kaydedilen ilerlemeyi ve "İsrail ile bölgesel komşuları arasındaki dostane ve karşılıklı faydaya dayalı ilişkileri" memnuniyetle karşıladıklarını belirten liderler, "Gelecek nesillerin birlikte barış içinde gelişebileceği kurumsal temelleri inşa ederek bu mirası uygulamak ve sürdürmek için birlikte çalışma sözü veriyoruz" vaadinde bulundu.
Mısır'dan Gazze konferansı için destek talebi
Ev sahibi Mısır Cumhurbaşkanı Sisi imza töreninde yaptığı konuşmada Trump'a seslenerek "Bölgede barışı sağlayabilecek tek kişi sizsiniz" dedi, Gazze Şeridi'nin yeniden imarı için Mısır ve Almanya'nın ortaklaşa planladığı konferans için Trump'tan destek istedi.
Mısırlı kaynaklar, konferansın Kasım ayında Kahire'de düzenlenmesinin planlandığını, ancak kesin tarihin henüz belirlenmediğini belirtiyor.
Trump: Erdoğan ne zaman ihtiyaç duysam hep yanımda
ABD Başkanı Trump ise törende barış sürecine katkı veren tüm ülke liderlerine teşekkür ederken Erdoğan'dan da övgüyle bahsetti.
ABD Başkanı Donald Trump, Mısır'daki törende Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'dan övgüyle bahsettiFotoğraf: Yoan Valat/AFP
"Neden olduğunu bilmiyorum. Yumuşak ve kolay olanlardan ziyade sert insanları daha çok seviyorum. Bunun ne olduğunu bilmiyorum. Sanırım bu bir kişilik sorunu" ifadelerini kullanan Trump, "Ama Türkiye denen yerden olan bu beyefendi, aslında dünyanın en güçlü ordularından birine sahip. Gösterdiğinden çok daha güçlü. Son çatışmalara bakarsanız, bunların en önündeydi ve bunları kazanıyordu. Kazandı da. Ama bunun için hiçbir övgü istemiyor, bir şey istemiyor, sadece kendi hâline bırakılmak istiyor. Çetin ceviz ama benim dostum oldu ve ne zaman ona ihtiyaç duysam hep yanımda oldu" diye ekledi.
Trump, "Zor biri olduğu için, NATO onunla bir sorun yaşadığında beni arayıp, 'Bize bir iyilik yapar mısın? Erdoğan'la konuşabilir misin?' diyorlar. Ben de konuşuyorum, o da bizi asla yarı yolda bırakmıyor. Harika biri" ifadelerini kullanan Trump, Erdoğan'a dönerek "Bu yüzden dostluğun için sana teşekkür etmek istiyorum" dedi.
Mısır'dan dönüşte başkanlık uçağı Air Force One'da da gazetecilerin Erdoğan'la ilgili bir sorusunu yanıtladı.
Erdoğan dâhil diğer liderlerin Rusya ile Ukrayna arasındaki sorunun çözümü konusunda da yardımcı olup olamayacağı yönündeki soruya "Erdoğan olabilir" yanıtını veren Trump, "Rusya tarafından saygı görüyor. Ukrayna konusunda bir şey diyemem ama (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin ona saygı duyuyor" diye ekledi.