Haber Merkezi - Iraklı tarih profesörü Dr. Amir Cumeyli ile Ürdün-İtalyan Üniversitesi’nden tarihçi arkeolog Daniel Ramon başkanlığında bir heyetin gerçekleştirdiği 6 yıllık araştırmalar neticesinde Duhok’un Şeyhan ilçesindeki Cerwane Barajının, tarihin bilinen en eski barajı olduğu saptandı.

Barajın, MÖ 704 - MÖ 681 yılları arasında yaşayan Asurlu II. Sargon'un oğlu Sanherib tarafından hükümdarlığı döneminde inşa edildiğini açığa çıkaran araştırmacılar, sağlam yapısı nedeniyle tarihi barajın bugüne kadar ayakta kalabildiğini açığa çıkardı.  

Konu hakkında Rûdaw’a konuşan arkeolog Muhammed Arif Tatar, “Cerwane Baraji dünyanın en eski barajı olarak biliniyor. Ürdün-İtalyan Üniversitesi’nin yanı sıra tarih konusunda araştırma yapan diğer üniversiteler de bunu belgeledi. 1934-1935’te Şikago Üniversitesi’nden arkeologlar da gelip burayı incelemiş. O zaman Şeyhan bölgesinden işçiler de barajın ortaya çıkarılması çalışmasına katılmış. Baraj çok iyi bir mühendislik örneği olduğu için bugüne kadar varlığını koruyabildi. Yemen’deki Maereb Barajı da tarihin eski barajlarından biri ancak Cerwane kadar eski değil” dedi.

Şeyhan ilçesinin 8 kilometre doğusundaki Xenis Köyünde bulunan baraja dair en dikkat çekici kanıtlar ise duvarlarında ortaya çıkan çivi yazılarında gizli. Bu yazılarda barajda çalışan tüm işçilerin Orşelim’den (Kudüs) getirildiği ve yapımının 1 yıl 3 ayda tamamlandığı yazıyor.  

Kral Senharib’in yazlık olarak kullandığı Xenis Köyü çeşmesi Cerwane Barajının kaynağıdır. Çeşmeden akan su yaklaşık 40 kilometrelik bir kanaldan bu baraja akıyor.

Tarihçi Dr. Bawer Xensi de, “Bu çeşme daha önce çok gür akıyormuş, burası bir ırmak gibiymiş, suyun yüksekliğinin 2.5 metreyi bulduğu anlaşılıyor. Tabi baraj sayesinde suyun yükseltilerek Xensi’den kesilen kayalar kayıklarla Cewrane’nin yakınındaki Yukarı Zinava’ya taşınıyormuş. Oradan da tekerlekli araçlarla baraja taşınıyormuş” dedi.

2700 yıllık Cerwane Barajı’nın duvar uzunluğu 300 metre, genişliği 22 ve yüksekliği ise 9 metreyi buluyor. Barajın bölgede sulama ve aynı zamanda Sanharib’in köşküne su sağlama amacıyla kurulduğu anlaşılıyor.

Yine duvarlardaki yazılarda, barajın yapımı için 2 milyon kaya kullanıldığı belirtiliyor. Kare halindeki kayaların bazılarının tüm kenar uzunlukları 50, bazılarının ise 70 santimetre olarak kesilmiş. Her bir kayanın ağırlığı ise yarım tonu buluyor.

Eyüb Nısri-Rudaw